ΕΕ-ΗΠΑ διαπραγματεύσεις για τα προσωπικά δεδομένα

Σχέδιο εντολής για τη διεξαγωγή διαπραγματεύσεων σχετικά με τη συμφωνία προστασίας των προσωπικών δεδομένων μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Ηνωμένων Πολιτειών στο πλαίσιο της συνεργασίας τους για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και του εγκλήματος ενέκρινε στις Βρυξέλλες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Στόχος είναι να εξασφαλιστεί υψηλό επίπεδο προστασίας των πληροφοριών προσωπικού χαρακτήρα, όπως είναι τα στοιχεία των επιβατών ή οι χρηματοοικονομικές πληροφορίες που διαβιβάζονται στο πλαίσιο της διατλαντικής συνεργασίας σε ποινικές υποθέσεις. Η συμφωνία θα ενισχύσει το δικαίωμα των πολιτών να έχουν πρόσβαση, να διορθώνουν ή να διαγράφουν δεδομένα, εφόσον αυτό χρειάζεται. Οι πολίτες της ΕΕ θα αποκτήσουν δικαίωμα δικαστικής προσφυγής στις Ηνωμένες Πολιτείες σε περίπτωση που τα δεδομένα τους αποτελούν το αντικείμενο παράνομης επεξεργασίας. Θα ενισχυθεί ο ρόλος των ανεξάρτητων δημόσιων αρχών όσον αφορά τόσο την υποστήριξη των πολιτών κατά την άσκηση των δικαιωμάτων τους για την προστασία της ιδιωτικής ζωής όσο και την εποπτεία των διατλαντικών διαβιβάσεων δεδομένων. Προκειμένου να ξεκινήσουν οι συνομιλίες, χρειάζεται το Συμβούλιο να εγκρίνει την εντολή διαπραγμάτευσης της Επιτροπής. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα ενημερώνεται πλήρως σε όλα τα στάδια των διαπραγματεύσεων και θα πρέπει να εγκρίνει το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων.

Μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001 και τις μεταγενέστερες τρομοκρατικές επιθέσεις στην Ευρώπη, η ΕΕ και οι ΗΠΑ ενίσχυσαν την αστυνομική και δικαστική συνεργασία τους σε ποινικές υποθέσεις. Ένα σημαντικό στοιχείο είναι η διαβίβαση και η επεξεργασία προσωπικών δεδομένων, εφόσον αυτά είναι χρήσιμα για την πρόληψη, τη διερεύνηση, την ανίχνευση και τη δίωξη εγκλημάτων, συμπεριλαμβανομένης της τρομοκρατίας.

Τόσο η ΕΕ όσο και οι ΗΠΑ προσδίδουν ιδιαίτερη σημασία στην προστασία των προσωπικών δεδομένων και της ιδιωτικής ζωής. Παρά ταύτα συνεχίζουν να ακολουθούν διαφορετικές προσεγγίσεις όσον αφορά την προστασία των δεδομένων, γεγονός που κατά το παρελθόν οδήγησε σε ορισμένες διαφωνίες κατά τη διαπραγμάτευση συμφωνιών ανταλλαγής πληροφοριών (όπως το Πρόγραμμα Παρακολούθησης της Χρηματοδότησης της Τρομοκρατίας, η καλούμενη συμφωνία SWIFT ή τα Μητρώα Ονομάτων Επιβατών). Ο στόχος της συμφωνίας που προτείνεται από την Επιτροπή σήμερα είναι να εξεταστούν και να ξεπεραστούν αυτές οι διαφορές.

Η σημερινή πρόταση θα δώσει στην Επιτροπή την εντολή να διαπραγματευθεί μια νέα συμφωνία σχετικά με την προστασία δεδομένων σε σχέση με προσωπικά δεδομένα που διαβιβάζονται και αποτελούν αντικείμενο επεξεργασίας από τις αρχές επιβολής του νόμου στην ΕΕ και τις ΗΠΑ. Η πρόταση δεσμεύει επίσης την Επιτροπή να ενημερώνει πλήρως το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σε όλα τα στάδια των διαπραγματεύσεων.

Η Επιτροπή στοχεύει να θεσπίσει νομικά δεσμευτικούς και εκτελεστούς κανόνες προστασίας προσωπικών δεδομένων, οι οποίοι θα εξασφαλίζουν την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων και ατομικών ελευθεριών. Η συμμόρφωση με αυτούς τους κανόνες θα ελέγχεται από ανεξάρτητες δημόσιες αρχές και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού.

Σύμφωνα με την πρόταση της Επιτροπής:

- η διαβίβαση ή η επεξεργασία προσωπικών δεδομένων από τις αρχές της ΕΕ ή των ΗΠΑ θα επιτρέπεται μόνο για καθορισμένους, σαφείς και νόμιμους σκοπούς στο πλαίσιο της καταπολέμησης του εγκλήματος και της τρομοκρατίας•

- κατοχυρώνεται το δικαίωμα των ατόμων να έχουν δικαστικά εκτελεστό δικαίωμα πρόσβασης στα προσωπικά τους δεδομένα•

- κατοχυρώνεται το δικαίωμα των ατόμων να ζητούν τη διόρθωση ή τη διαγραφή των προσωπικών τους δεδομένων, εφόσον αυτά είναι εσφαλμένα•

- κατοχυρώνεται το ατομικό δικαίωμα διοικητικής και δικαστικής προσφυγής ανεξάρτητα από την εθνικότητα ή τον τόπο διαμονής.

Η συμφωνία δεν θα αποτελέσει νομική βάση για όλες τις περιπτώσεις διαβίβασης προσωπικών δεδομένων μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ. Θα απαιτείται πάντα ειδική νομική βάση για τέτοιες διαβιβάσεις δεδομένων, όπως συμφωνία σχετικά με τη διαβίβαση δεδομένων ή εν ισχύ εθνικός νόμος σε κράτος μέλος της ΕΕ. Η νέα συμφωνία προστασίας δεδομένων μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ θα μπορεί σε αυτήν την περίπτωση να εφαρμόζεται στις συγκεκριμένες διαβιβάσεις δεδομένων.